متدولوژی علوم قرآنی :نوشتار حاضر درصدد ارائه تعریفی جامع و مانع برای علوم قرآن و سپس طراحی یک نظام رده‌بندی علمی برای این علوم بوده و در نهایت ارائه الگویی برای روش‌شناسی مطالعات مربوط به علوم قرآن است.
متدولوژی علوم قرآنی
نگارنده در این نوشتار سعی کرده است نوعی مطالعه مبادی شناسانه در علوم قرآن انجام دهد. این نوع مطالعه را می‌توان به‌عنوان بخشی از مباحث مربوط به فلسفه علوم قرآن تلقی کرد که با نگاهی معرفت‌شناسانه از نوع درجه دوم به بازکاوی و بازنگری بیرونی علوم قرآن می‌پردازد. معرفت‌های درجه دوم آن دسته از مباحث پیشینی هستند که پیش از ورود به مباحث هر علم مورد بحث قرار می‌گیرند. در معرفت درجه دوم، از موضوع و متعلق علم فاصله گرفته و از منظری فراتر به آن نگاه می‌کنیم. براین اساس موضوع بررسی ما در این نوشتار، خود علوم قرآن و چیستی آن، سیر تاریخی، رده‌بندی و روش‌شناسی هر یک از این علوم خواهد بود.
فصل اول
در فصل اول این نوشتار، ضمن نقد و بررسی تعاریف گوناگونی که برای علوم قرآن ارائه شده است، مدخلیت و مقدماتی بودن نقش علوم قرآن برای فهم و تفسیر قرآن به‌عنوان ملاک اصلی تلقی شده است. براین اساس علوم قرآن به مجموعه‌ای از علوم اطلاق می‌شود که برای فهم و درک قرآن کریم و تفسیر آیات قرآن به‌عنوان مقدمه فرا گرفته می‌شوند. این تعریف از جامعیت برخوردار بوده و شامل همه علومی که در خدمت فهم و تفسیر قرآن باشند، می‌شود. براساس این تعریف دامنه علوم قرآن محدود به علومی که پیشینیان گفته‌اند نمی‌شود و در آینده نیز هر علمی که در فهم و تفسیر قرآن دخیل باشد جزء علوم قرآن محسوب خواهد شد و بدین ترتیب می‌توان علوم قرآن را علومی پویا و رو به توسعه و گسترش نامید.
فصل دوم
درفصل دوم جهت دستیابی به شکل نظام یافته‌ای از علوم قرآن و برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات فراهم آمده در علوم قرآن، ملاک‌های گوناگون رده‌بندی علوم قرآن مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. در نظام رده‌بندی علوم قرآن می‌توان ملاک‌هایی مانند موضوع، روش، برون قرآنی یا درون قرآنی بودن مباحث، کارآمدی و مدخلیت در تفسیر، سنخ مطالعه و همچنین نحوه شکل گیری تاریخی این علوم را به کار بست. روش برگزیده در این نوشتار، ملاک قرار دادن میزان کارآمدی هر یک از علوم قرآن در فهم و تفسیر قرآن است. به این معنی که هر یک از علوم قرآن بیشترین کارآمدی را در فهم و تفسیر قرآن داشته باشد در رده‌های بالاتر و علومی که مدخلیت و کارآمدی کمتری دارند در رده‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند. این دیدگاه متکی به تعریفی از علوم قرآن است که این علوم را مقدمه فهم و تفسیر قرآن می‌داند
هنوز بررسیای ثبت نشده است.