تجديد بناي اجتهاد از ديدگاه علّامه اقبال لاهوري
تجديد بناي اجتهاد از ديدگاه علّامه اقبال لاهوري ﻋﻠّﺎﻣﻪ دﻛﺘـﺮ ﻣﺤﻤـﺪ اﻗﺒـﺎل (١٩٣٨-١٨٧٧م)ﻣﺘﻔﻜّـﺮ و ﺣﻜـﻴﻢ روﺷـﻦاﻧـﺪﻳﺶ ﻣﺴﻠﻤﺎن، ﭼﻨﺪان ﻛـﻪ ﺷﺎﻳﺴـﺘﺔ اوﺳـﺖ، در ﺟ ﻮاﻣـﻊ اﺳـﻼﻣﻰ و ﺣﺘـﻰ در ﻣﻴـﺎن ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛﺮدﮔﺎن و ﻋﻠﻤﺎي دﻳﻨﻰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ. ﺷﻬﺮت او در اﻳﺮان ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻌـﺪ ﻋﻼﻗـﺔ او ﺑــﻪ اﻳـﺮان و اﻧﺘﺸـﺎر اﺷــﻌﺎر ﻓﺎرﺳـﻰاش اﺳـﺖ.
ﻧﻤﻮﻧــﻪاي از ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﮕﻰِاﺑﻌﺎد دﻳﮕﺮ ﻋﻠّﺎﻣﻪ اﻗﺒﺎل
ﻧﻤﻮﻧــﻪاي از ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﮕﻰِاﺑﻌﺎد دﻳﮕﺮ ﻋﻠّﺎﻣﻪ اﻗﺒﺎل در اﻳﻨﺠﺎ ذﻛﺮ ﻣﻰ ﺷـﻮد. در ﻫﻨﮕـﺎم ﻛـﺎر ﺑـﺮ روي اﻳﻦ اﺛﺮ، ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛـﻪ از اﻧﺠـﺎم ﻛـﺎري درﺑـﺎرة اﻗﺒـﺎل ﺑـﺎ دوﺳـﺘﺎن ﺳـﺨﻦ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ، ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪﺗﺮﻳﻦ واﻛﻨﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ »ﻣﻨﻈﻮرت ﻫﻤﺎن ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺎرﺳـﻰﮔـﻮ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻤﻠﻪ، او راﺻﺮﻓﺎً ﺷﺎﻋﺮي در ﻛﻨـﺎر دﻳﮕـﺮ ﺷـﺎﻋﺮان ﻣﻌﺮﻓﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ و ﺧﻮد را از ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺸﺔ ﺷﮕﺮف او ﻣـﻰرﻫﺎﻧﻨـﺪ .
ﺷﺎﻋﺮي ﻣﺘﻔﻜّﺮ و ﺻﺎﺣﺐﻧﻈ
او اﮔـﺮ ﺷﺎﻋﺮ اﺳﺖ،ﺷﺎﻋﺮي ﻣﺘﻔﻜّﺮ و ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮﭼﻮن ﻣﻮﻟﻮي روﻣﻰ اﺳﺖ ﻧـﻪ ﺻـﺮﻓﺎً ﺷﺎﻋﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻟﻄﻴﻒ و ﭼﻴﺪن واژﮔﺎن زﻳﺒﺎ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﭙـﺮدازد و اﺣﻴﺎﻧﺎً در ﺻﺪد درﻳﺎﻓﺖ ﺻﻠﻪاي در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺪﺣﻴﻪاي ﺑﺎﺷﺪ بعد اﺻﻠﻰ اﻗﺒـﺎل، ﻫﻨــﻮز ﻣﻐﻔــﻮل ﻣﺎﻧــﺪه اﺳــﺖ.
ﻓﻴﻠﺴــﻮف و ﻗــﺮآنﺷــﻨﺎس ﺳــﺘﺮﮔﻰ
او ﻓﻴﻠﺴــﻮف و ﻗــﺮآنﺷــﻨﺎس ﺳــﺘﺮﮔﻰ اﺳــﺖ. او روﺷﻨﻔﻜﺮِ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ راه را ﺑﺮاي ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺑﻨﺎي اﻧﺪﻳﺸﺔ دﻳﻨـﻰ و اﺟﺘﻬـﺎد در ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮔﺸﻮد. ﺑﺤﺚ اﺟﺘﻬﺎد و ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻰ اﺣﻜﺎم دﻳﻨﻰ ـ ﻛﻪ در دوران ﻣﺪرنﻣﺠﺪداً ﺗﻮﺳﻂ دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ اﻗﺒﺎل ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ـ ﺿﺮورﺗﻰ ﺟﺪاﻧﺎﺷـﺪﻧﻰ از ﺑﺮﺧـﻮرد ﺧﺮدورزاﻧـﺔ مسلمانان با واقعيت هاي عيني جامعه است.
هنوز بررسیای ثبت نشده است.