شناسنامه اطلس فرهنگی

سرشناسه: احمدي، علي، 1349
عنوان: اطلس فرهنگی (چیستی، فرایند تدوین و کاربردهای آن)
محل نشر: ناشر، سال نشر: تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، 1397
مشخصات ظاهري: 232صفحه
شابك: 4-627-214-600-978
موضوع: جغرافيا فرهنگي- ايران

به‌طور کلی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در سطح جامعه، تأثيرات فرهنگي و اجتماعي دارد که گاهي بسيار گسترده و ماندگار است. به دلیل غلبه ترجيحات اقتصادي و يا سياسي، کمتر به اين تأثيرات توجه مي‌شود و در نتیجه در مسير توسعه جوامع، مسائل و معضلات فرهنگي و اجتماعي پیچیده‌ای را ایجاد می‌کند (صمدي و احمدي، 1396: 134). در ايران قبل از انقلاب فعاليت‌ها و طرح‌‌هاي عمراني، اقتصادي، سياسي، اجتماعي فراوانی به اجرا گذاشته شد؛ لیکن از پیامدهای فرهنگی آن غفلت شد. «با مرورى بر گزارش‌ها و اسناد برنامه‌هاى عمرانى قبل از انقلاب اسلامى (۱۳۵۷-۱۳۲۸) به نظر مى‌رسد تا پيش از اجراى برنامه عمرانى چهارم (۱۳۵۱-۱۳۴۷) چنين تلاش‌هايى اصلاً مطرح نبوده يا در بهترين حالت، قابل چشم‌پوشى بوده است. شاهد اين ادعا آن است كه در ادبيات برنامه‌هاى عمرانى اول تا سوم اصطلاح فرهنگ اساساً به مفهوم فعاليت‌هاى آموزشى به كار برده مى‌شده است (اجلالي، 1379: 165). در واقع تا پيش از برنامه چهارم عمراني کشور فصلي به نام فصل فرهنگ و هنر در برنامه‌‌هاي اول تا سوم وجود نداشت (بهادري، 1376: 32).

خلاء ناشی از این بی‌توجهی

خلاء ناشی از این بی‌توجهی باعث شد تا مسائل فرهنگی و اجتماعی در قالب پیوست‌های فرهنگی در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شود و در تمام سال‌‌هاي پس از انقلاب اسلامي، عنصر فرهنگ را در ساير حوزه‌ها و نظامات، اعمال نموده و در هر پروژه و فعاليتي عناصر انساني، فرهنگي و اجتماعي را در اولويت تصميم‌گيري‌ها، برنامه‌ريزي‌ها و امور اجرايي قرار دهد.

اطلس‌ها مجموعه‌ نقشه‌هايي هستند

اطلس‌ها مجموعه‌ نقشه‌هايي هستند که در موضوعات و مباحث مختلف تاريخي، جغرافيايي، فرهنگي، اقتصادي، و … تهيه مي‌شوند. در تهيه اطلس‌ها علاوه بر به‌کارگيري نقشه، عکس، نمودار، جداول، و تصوير پديده‌‌هاي موضوع مورد مطالعه، مي‌توان از نوشته‌ و متن نيز استفاده کرد. به‌طور کلي اطلس کتابي است که دربردارنده نقشه‌ها، جداول، طرح‌‌هاي گرافيکي و تصويري، در موضوع خاص است. با لحاظ کردن «مکان» به عنوان يک عامل مهم در عيني‌سازي و موقعيت‌يابي و نيز «زمان» به عنوان يک جزء ديگر براي نمايش تغييرات و تحولات ناشي از استقرار عوارض جغرافيايي در يک موقعيت مشخص در سطح زمين، يک مجموعه با‌ارزشي به نام «اطلس» تهيه مي‌شود.