زيانكاران در قرآن و نهج البلاغه

زيانكاران در قرآن و نهج البلاغه: راغب اصفهانی در مفردات می‌گوید: «خُسر و خسران» به معنای کم شدن سرمایه است و گاه به انسان نسبت داده می‌شود و می‌گویند فلان کس زیان کرد و گاه به خود عمل نسبت داده می‌شود و می‌گویند تجارتش زیان کرد.

سرمایه‌های برونی و دروني

قرآن می‌فرماید: «تِلْكَ‏ إِذاً كَرَّةٌ خاسِرَة» (نازعات / آيه 12)، می‌گویند اگر قیامتی در کار باشد بازگشتی است زیان‌بار. این واژه غالباً در سرمایه‌های برونی مانند مال و مقام به کار می‌رود و گاه در سرمایه‌های درونی مانند صحت و سلامت و عقل و ایمان و ثواب و این همان است که خداوند متعال به عنوان «خسران مبین» (زیان آشکار) از آن یاد فرموده آنجا که می‌فرماید:

زیانکاران واقعی

«… زیانکاران واقعی کسانی هستند که سرمایه وجود خویش و بستگانشان را در روز قیامت از دست داده‌اند، آگاه باشید زیان آشکار همین است».

رعایت عدالت در وزن کردن و رها کردن ظلم

سپس راغب آیات دیگری را نقل می‌کند و می‌گوید ممکن است اشاره به رعایت عدالت در وزن کردن و رها کردن ظلم در حق دیگری در سنجش آنچه باید وزن گردد باشد و نیز جایز است که اشاره بدست آوردن چیزی باشد که در روز قیامت باعث خسران و زیان نگردد و انسان در زمره کسانی قرار بگیرد که در موردش فرمودند «ومن خفت موازینه» (اعراف / آيه 9) و البته هر دو معنای ذکر شده متلازم یکدیگر می‌باشند و هر کجا در قرآن صحبت از خسران شده معنای اخیر مورد نظر بوده و ضررهای دنیوی و درآمدهای بشری مقصود نمی‌باشد.

زيانكار از ديد فخر رازی

فخر رازی در تفسیر این آیه (والعصر) سخنی نقل می‌کند که حاصلش چنین است:

«یکی از بزرگان پیشین می‌گوید: معنی این سوره را من از مرد یخ‌‌فروشی آموختم، فریاد می‌زد و می‌گفت: رحم کنید به کسی که سرمایه‌اش ذوب می‌شود، رحم کنید به کسی که سرمایه‌اش ذوب می‌شود !

ان الانسان لفی خسر

پیش خود گفتم این است معنی ان الانسان لفی خسر، عصر و زمان بر او می‌گذرد و عمرش پایان می‌گیرد و ثوابی کسب نمی‌کند و در این حال زیانکار است