یکی از مهم‌ترین واجبات مالی اسلام، عبارت از زکات است. با ملاحظه آیات قرآنی که درآن‌ها امر به ادای زکات شده است و نیز روایات رسیده از معصومین:، اهمیت آن روشن‌می‌شود. از حضرت صادق۷ نقل شده که فرموده‌اند: «مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَی هَذِهِ الْأُمَّهِ شَیْئاً أَشَدَّ عَلَیْهِمْ مِنَ الزَّکَاهِ وَ فِیهَا تَهْلِکُ عَامَّتُهُم».[۱]
تشریع زکات در سال دوم هجری و توسط آیه «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَهً»[۲] صورت گرفت ولی منابع و متعلقات آن از سوی شارع مقدس در قرآن کریم به‌طور صریح نیامده است. از طرف‌دیگر، بر خلاف مالیاتهای متداول، مصارف زکات از سوی خداوند متعال در آیه «إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکینِ وَ الْعامِلینَ عَلَیْها وَ الْمُؤَلَّفَهِ قُلُوبُهُمْ وَ فِی الرِّقابِ وَ الْغارِمینَ وَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبیلِ فَریضَهً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیم»[۳] تبیین شده است.
جمع آوری و توزیع زکات در دوران حکومت حضرت رسول۶ و امیرالمؤمنین۷ در نهایت دقت صورت می‌گرفته است و در زمان خلفا نیز تا حدودی این نظام‌مالی اجرا می‌شد. در زمان معاصر اجرای این فریضه الهی هر چند به‌طور ناقص، در بسیاری از کشورهای مسلمان مورد توجه قرار گرفته ولی متأسفانه در کشور ما چندان توجهی بدان نشده است.
مصادیق متعلقات زکات در زمان معاصر کدامند؟ آیا اصناف مستحقین زکات در حال حاضر وجود دارند؟ چه نهادی مسئولیت جمعآوری و توزیع زکات را بر عهده دارد؟ پاسخ به سؤالات بالا، شروط لازم برای اجرای نظام زکات در یک جامعه اسلامی است.
کتاب حاضر که برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد جناب آقای اسماعیل پور می‌باشد، در جهت پاسخ گویی به سؤالات فوق‌الذکر با بهره‌گیری از آراء فقهای عظام شیعه در دوره‌های مختلف و زمان حال و نیز تجارب ستاد زکات و با هدایت‌های حجه الاسلام و المسلمین جناب آقای قرائتی تدوین شده است.
به امید روزی که زکات به عنوان یک واجب الهی و یکی از منابع اصلی تأمین مالی حکومت اسلامی در کشور جمهوری اسلامی ایران در جایگاه واقعی خود قرار گیرد.
[۱]. کافی، ج ۷، صفحه ۹٫
[۲]. توبه،۱۰۳٫
[۳]. توبه،۶۰٫
هنوز بررسیای ثبت نشده است.